Prostat Kanseri
Prostat kanseri, erkeklerde bulunan, mesane tabanında yerleşen bir bez olan prostatta oluşan kötü huylu hastalıktır. Prostat bezindeki hücrelerden başlar ve diğer çevre organlara da yayılabilir. Erkeklerde görülen en sık kanser türüdür.
Risk faktörleri nelerdir
Yaş:
Yaşlanma, prostat kanseri için önemli bir faktördür. Bu yüzden yaşlı insanlara rutin PSA kontrolü önerilir
Irk:
Siyah erkekler, diğer ırklardan daha fazla prostat kanseri riski taşır.
Aile öyküsü: Ailenizdeki erkeklerde prostat kanseri varsa riskiniz artabilir.
Fazla kilo:
Obezseniz prostat kanserine yakalanma riskiniz artabilir.
Semptom ve belirtileri nelerdir?
Prostat kanseri erken evrelerinde herhangi bir belirti veya semptom göstermeyebilir. Bununla birlikte, ileri aşamada belirtiler şunlar olabilir:Sprmde kan
İdrar yaparken zorluk ve idrar akışında daha az kuvvet.
Pelvik bölgede ağrı
erektil disfonksiyon
Kemiklerde ağrı, bazen patolojik kırık oluşması
Tanı nasıl konulur
Prostat kanseri tanısı, parmakla rektal muayene ve Prostat Spesifik Antijen (PSA) testi ile başlar. Bu testlerin sonucunda bir anormallik tespit edilirse, prostat biyopsisi ve/ve ya prostata yönelik Multiparametrik Prostat MRG gibi başka tanı yöntemleri uygulanabilir.
PSA-kanda bakılan prsotat spesifik antijen olarak adlandırılan bir markerdir. PSA’nın yüksek olması kanser şübhesini arttırır. Ancak her zaman kanser demek değildir.
Parmakla rektal müayine- prostatın fizik müayinesidir. Burada prostatta herhangi bir sertlik olması kanser şübhesini arttırır.
Parmakla rektal müayinede ve/ve ya PSA’da bir anormallik tespit edilirse, kanser şübhesini netliğe kavuşturmak için prostat biyopsisi önerilir.
Prostat biyopsi- rektal problu USG ile makattan lokal anestezi yapılarak özel iğneler ile prostattan biyopsi alınması işlemidir. Bu işlem, genelde kolay tolere edilen ve poliklinik şartlarda uygulanabilir. Tıbbi teknolojinin ve MR gibi görüntüleme yöntemlerinin gelişmesi ile hedefe yönelik biyopsiler geliştirilmiştir.
MR füzyon biyopsi (akıllı biyopsi)- hastalara öncesinde Multiparametrik Prostat MR çekilir. MR sonucunda prostatta görülen lezyonlar işaretlenir. Ardından işaretlenmiş lezyonlar özel cihazlar ile hedeflenerek lezyonlardan biyopsi alınır. Bu yöntem, standart biyopsi ile saptanamayan prostatın bazı kısımlarında yerleşen lezyonlar, küçük boyuttakı lezyonlar işaretlenerek alındığı için yüksek başarı göstermektedir.
Avantajları:
1- Standart biyopsi ile ulaşılması mümkün olmayan kanserlerden biyopsi alma imkanı2- Küçük boyuttakı kanserleri yüksek oranda tespit etme imkanı
3- Starndart biyopsinin daha düşük kanser tespit etmesi nedeniyle, kanser şübhesi devam eden hastalarda tekrari biyopsiler gerekir. Tekrari biyopsilere gereklilik olmaması.
Patoloji Sonuç:
Biyopsinin patoloji soucunda kanser tespit edilirse, onu ifade etmek için Adenokanser ismi kullanılmaktadır. Ayrıca kanser dercesi Gleason skorlaması ile 5’e kadar olan rakamlarla ifade edilmektedir. Patoloji materyalinde en çok görülen 2 derece hesaplanarak 10’a kadar olan bir rakamla ifade edilmektedir. Rakam ne kadar yüksek olarsa, kanserin derecesi ve agresifliği de o kadar yüksektir.
Örnek:
gleason skor 3+3=6, 3+4=7, 4+3=7, 4+4=8, 4+5=9, 5+4=9, 5+5=10 şeklinde olabilir.Prostat kanseri evreleri:
Prostat kanserini tanı konulduktan sonra evrelemek amaçlı kemik sintigrafisi ve Ga 68 PSMA PET çekilmesi önerilir. Bu müayinelerle hastalığın kemiklere, lenf bezlerine ve ya iç organlara sıçrama olup olmadığı netleştirilir
Kanser eğer prostat içine sınırlı ise lokalize prostat kanseri evresi sayılır. Bu evrede en iyi tedavi yöntemi prostatın tamamen çıkarılmasıdır (radikel prostatektomi)
Kanser eğer uzak metastaz yapmadan prostat dışına taşmış ise lokal ileri kanser evresi sayılır. Bu evrede de radikal prostatektomi önerilir. Ancak bu tedavi tek başına yeterli olmayabilir. Ve ameliyat sonrası radyoterapi ve hormonterapi gerekebilir
Kanser prostattan uzak organlara ve ya kemiklere metastaz yapmışsa metastatik prostat kanseri evresi sayılır. Bu evrede genellikle ameliyat etkili olmamaktadır. Kemoterapi, hormonterapi, radyoterapi ve ya bunların kumbine kullanımı gerekir.
Prostat kanserinin tedavisi var mıdır?
Prostat kanseri bir çok yöntemler ile tedavi edilmektedir. Hastaya prostat kanseri tanısı konulursa, hastalığın evrelendirilmesi yapılır ve buna göre de tedavi planlanır. Tedavi planlanması hastanın genel durumu, ek hastalıkları, yaşı, hastanın beklentileri dikkate alınarak hasta ile birlikte karar verilir.
Tedavi seçenekleri nelerdir
Aktif izlem tedaviden ziyade hastalığın aktif olarak takip edilmesi ve ilerleme olması halinde tedaviye başvurulması seçeneğidir.
Radikal prostatektomi ameliyatı ile prostat dokusu tamamen alınabilir. Bu ameliyat geleneksel açık ve robot yardımlı laparoskopik (kapalı) minimal invaziv yöntemlerle yapılabilir. Bu ameliyat ile gereklilik halinde lenf bezlerinin de çıkarılması mümkündür. Robot teknolojisinin uygulamaya girmesi ile prostat kanserinin daha az invaziv, daha az kanamalı şekilde, daha kısa hastane yatış süresi ile tedavi edilmesine olanak sağlamıştır.
Robot yardımlı laparoskopik radikal prostatektominin avantajları
1- Daha kısa ameliyat süresi
2- Daha az kanam miktarı
3- Daha kozmetik görünüm
4- Daha kısa hastanede yatış süresi
Ancak onkolojik sonuçlar, idrar tutma, postop ereksiyon durumu, sondanın çekilmesi süresi açısından açık cerrahi ile robotik cerrahi arasında fark bulunmamaktadır.
Hormon tedavisi prostat kanserinde uygulanan seçeneklerden biridir. Burada amaç vücutta bulunan testosterone hormone düzeyini düşürmek ve bununla da prostat kanser hücrelerinin büyümesünü durdurmaktır. Bu tedavi ayrılıkta veya diğer tedavilerle kombine (eş zamanlı) uygulanabilmektedir. Ancak yalnızca prostat kanserinin ilerlemesini durdurabilir ve PSA seviyelerini azaltabilir. Hastalığı tamamen tedavi edemez.
Vücudunuzdaki testosteron seviyelerini azaltmak için testislerin çıkarması (orşiektomi) da bir seçenektir.
Kemoterapi prostat kanserinin kemoterapik ajanlarla tedavi edilmesi yöntemidir.
Radyoterapi prostata yüksek enerjili X ışınları yönlendirerek prostat kanserinin tedavi edilmesi yöntemidir.
Bu yöntemler her biri ayrılıkta uygulanabileceği gibi kombine şekilde de uygulanabilmektedir
Tedavi sonrası takipler nasıl yapılır?
Tedavi edildikten sonra belli aralıklarla hastalar kan testleri, rektal müayine ve gerekirse görüntüleme yöntemleri ile takip edilmelidirler
Prostat kanserine benzer semptomlar veren hastalıklar
İyi huylu prostat büyümesi (BPH) veya prostatit gibi hastalıklar da prostat kanseri ile benzer semptomlara sahip olabilir. Bunun için semptomlar oluştuğunda bir uzmana danışmanız tavsiye edilir.
Prostat kanseri vücudun diğer bölgelerine yayılabilir mi
Kanser hücreleri prostatın ötesine yayılırsa, hem 'lokal olarak ilerlemiş prostat kanseri' adı verilen prostatın hemen dışındaki bölgeye yayılabilir, hem de 'ileri prostat kanseri' olarak adlandırılan vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Sağlıklı erkeklerin prostat kanseri taraması yaptırması önerilir mi
Prostat kanserinin ilk aşamalarda semptom vermediğini dikkate alarsak, 50 yaştan yüksek olan sağlıklı erkeklerin PSA kan testi ile tarama yaptırması önerilir. Prostat spesifik antijen (PSA) testi bir kan testidir ve prostat kanserini erken tespit etmeye yardımcı olabilir. Erken teşhis, tam iyileşme şansını büyük ölçüde artırır.